જયપ્રકાશ નારાયણની રાજનૈતિક વિચારધારાનો વિકાસ

લોકનાયક તરીકે જાણીતા જય પ્રકાશ નારાયણ આધુનિક ભારતીય વિચારના મહાન ચિંતક છે. ભારતીય સમાજવાદના આધ્યાત્મિક પિતા તરીકે, સર્વોદયી વિચારધારાના વિકાસમાં તેમનું મહત્વનું યોગદાન છે. માર્ક્સવાદી હોવા છતાં તેઓ માર્ક્સવાદથી દૂર છે. તેમની છબી સક્રિય રાજકારણી કરતાં સક્રિય સમાજ સુધારકની છે. તેમના ચિંતનમાં તેમણે આશ્રિત અને સ્વતંત્ર ભારતીય સમાજની સમસ્યાઓને સાચા દિલથી ઉકેલવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. સમાજવાદી વિચારધારાને કારણે તેમને આચાર્ય બિનોબા ભાવે અને ગાંધીજીના કટ્ટર અનુયાયી તરીકે જોવામાં આવે છે. તેમણે ભારતની આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય વ્યવસ્થામાં પરિવર્તન લાવવા વિશે ઊંડાણપૂર્વક વિચાર્યું છે. આ કાર્ય માટે તેમણે લોકશાહી સમાજવાદ, પક્ષ વિહીન લોકશાહી, સર્વોદયી સમાજ, સંપૂર્ણ ક્રાંતિ વગેરે વિચારો રજૂ કર્યા છે. આ વિચારોને કારણે લોકનાયક જય પ્રકાશ નારાયણની છબી માનવેન્દ્ર નાથ રોય જેવા માનવતાવાદી વિચારકની જેવી છે. તેમણે સ્વતંત્ર ભારતમાં રાજકીય ભ્રષ્ટાચાર વિશે વિગતવાર વાત કરી છે અને આ સમસ્યાને ભારતીય સમાજવાદના માર્ગમાં સૌથી મોટો અવરોધ ગણાવ્યો છે. તેઓ સ્વતંત્ર ભારતની યુવા શક્તિ અને સમાજ સુધારક માટે પ્રેરણાના સ્ત્રોત છે. સારાંશમાં, તેમની વિચારસરણી બહુપક્ષીય છે અને ભારતીય સમાજમાં મોટા ફેરફારો લાવવા આતુર છે. તેથી જ લોક નાયક જયપ્રકાશ નારાયણ ભારતીય સમાજવાદના મસીહા છે અને તેમનું પુસ્તક 'Why Socialism' સમાજવાદી સાહિત્યમાં એક અમૂલ્ય પુસ્તક છે.